Van ravijnjaar naar daljaar: waarom gemeenten juist nu moeten investeren in digitalisering en AI

Auteur: Wilfried Teunissen, Director Sales Continental Europe - Public Sector bij Unit4

De Voorjaarsnota heeft het ravijnjaar 2026 officieel gedegradeerd tot een ‘daljaar’. Gemeenten krijgen wat extra geld om de ergste financiële klap op te vangen, met name voor de jeugdzorg. Maar wie denkt dat daarmee de kou uit de lucht is, vergist zich. De structurele problemen zijn allerminst opgelost. Vanaf 2026 krijgen gemeenten namelijk nog steeds jaarlijks 2,3 miljard euro minder uit het Gemeentefonds dan in de voorgaande jaren. Daar komt bij dat de kosten voor jeugdzorg blijven stijgen en het Rijk onverminderd nieuwe taken bij gemeenten neerlegt zonder dat daar voldoende middelen tegenover staan. Niet alleen ontbreekt het aan geld, maar ook aan tijd, personeel en beleidsruimte om deze taken adequaat uit te voeren. 

In deze context is er geen tijd voor afwachten of bezuinigen op innovatie. Integendeel: gemeenten moeten nú investeren in digitalisering. Niet als luxeproject of hip experiment, maar als onmisbaar instrument om te kunnen blijven functioneren. Ik vertel je waarom digitalisering essentieel is voor gemeenten en hoe AI daarin een extra boost kan geven.

Digitalisering als strategische hefboom

Digitalisering helpt gemeenten om efficiënter te werken, kosten te verlagen en de kwaliteit van hun dienstverlening te verbeteren. Door processen, zoals administratie, gegevensuitwisseling en documentverwerking te automatiseren, ontstaat er meer tijd en ruimte voor menselijk contact en inhoudelijk werk. Dit zorgt voor kortere doorlooptijden, minder fouten en betere ondersteuning van inwoners. Elke geautomatiseerde taak draagt uiteindelijk bij aan tijdsbesparing en kostenreductie.

Een treffend voorbeeld van hoe AI de werkdruk kan verlichten, zien we bij administratieve processen. Gemeenten die bankafstemming geautomatiseerd hebben, besparen dagelijks tijd doordat bankafschriften automatisch worden verwerkt en gecontroleerd. Hierdoor verdwijnt de noodzaak voor handmatige invoer en controle, wat het proces niet alleen efficiënter maakt, maar ook minder foutgevoelig. Neem bijvoorbeeld het verwerken van inkomende facturen: hier gaat nog steeds veel tijd verloren aan handmatige codering en controle. Door inzet van slimme technologieën zoals een Account Prediction Service wordt dit proces drastisch vereenvoudigd. Met behulp van Machine Learning doet deze service een voorstel voor de codering van een inkomende factuur, gebaseerd op eerder verwerkte facturen van dezelfde leverancier of met vergelijkbare kenmerken.